Guanajuato is het culturele hart van Mexico. De in het bergstadje gevestigde universiteit van de kunsten levert onafgebroken nieuw talent, met alle straattheater en jaarlijkse festivals van dien.
Er is waarschijnlijk geen andere plaats met 70.000 inwoners ter wereld waar je zo veel musea, theaters, barretjes en restaurants vindt als in Guanajuato. Het stadje is het culturele hart van Mexico, gelegen in een bergravijn op 2.17 meter hoogte, 370 kilometer ten noordoosten van Mexico-Stad.
Lang een rijke stad
Vanaf de verschillende uitkijkpunten rondom de stad kun je het goed zien: Guanajuato is een druk netwerk van pleintjes, parken en smalle steegjes. De belangrijkste straat Calle Juarez loopt er van oost naar west dwars door heen.
Het is een vrolijk gezicht, de knusse straatjes met aan weerzijden prachtig onderhouden koloniale panden in pastelkleuren. Guanajuato doet voor Mexicaanse begrippen chic aan. Eeuwenlang was het de rijkste plaats van het land.
Valenciana zilvermijn
Guanajuato werd zo rijk doordat in 1558 in de Valenciana-mijn, vijf kilometer ten noorden van de huidige stad, zilver werd ontdekt. In de 250 jaren die volgden, kwam twintig procent van het wereldwijde zilver uit deze mijn.
De zilverbaronnen bouwden de prachtigste huizen en kerken voor zichzelf. Het resulteerde in de huidige monumentale stad. In 1988 kwam het centrum van Guanajuato op de UNESCO werelderfgoedlijst te staan.
Plaats van kikkers
Dat hadden de oorspronkelijke bewoners van centraal Mexico nooit gedacht. Zij noemden de vallei Quanax-juato, wat in hun taal 'plaats van kikkers' betekent, ervan overtuigd dat alleen deze dieren in de kloof zouden kunnen overleven.
Het hieruit afgeleide Guanajuato is inmiddels een ware geuzennaam. Kikkers komen terug in straatnamen en in beelden door de hele stad.
Het centrum van Guanajuato is autovrij. De meeste hobbelige steegjes zijn te smal om doorheen te rijden. Maar het is ook verboden. Auto's rijden ondergronds via een ingenieus, oud tunnelsysteem.
Universiteit
Guanajuato heeft haar charme niet alleen te danken aan de architectuur en de zilveropbrengsten. De stad bruist ook dag en nacht door de nadrukkelijke aanwezigheid van haar in 1732 gestichte universiteit.
Meer dan één op de vier inwoners van Guanajuato is student! Mexicanen studeren er rechten en mijnbouw. De nadruk ligt echter op de kunsten. De universiteit herbergt een zeer hoogaangeschreven theateracademie en een conservatorium. En het leuke is: de studenten oefenen op straat.
Cervantes festival
Waar kunstenaars zijn, daar zijn bovendien festivals. Elk jaar vindt halverwege december en in maart het Middeleeuwen Festival plaats. De stedelingen hijsen zich dan in Spaanse, middeleeuwse gewaden. Restaurants koken middeleeuws. De studenten van het conservatorium bespelen overal op straat middeleeuwse instrumenten.
Maar nog interessanter is het Internationale Cervantes Festival. Dit kunstfestival, vernoemd naar de schrijver van het Spaanstalige Don Quichot verhaal, trekt elk jaar de eerste twee weken van oktober een heel leger van intellectuelen, kunstenaars en toeristen uit de hele wereld aan.
Cruciale rol in onafhankelijkheidsstrijd
Maar Guanajuato heeft nog meer. De stad speelde ook een cruciale rol in de onafhankelijkheidstrijd van Mexico. Het was in 1810 de eerste plaats die de rebellen veroverden op de Spaanse kolonisten. Naast koloniale panden, kerken en theaters zijn er dus ook veel musea.
En alsof dat niet voldoende zou zijn, is Guanajuato ook nog eens de geboorteplaats van Diego Rivera, één van Mexico's beroemdste schilders. Zijn geboortehuis is nu een museum. Rivera is in het westen vooral bekend als de man van de nog veel beroemdere vrouwelijke schilder Frida Kahlo.
Wat is er te doen in Guanajuato?
- Sta stil bij de conservatorium studenten die op iedere hoek van de straten in Guanajuato lijken te oefenen. Deze gratis optredens zijn onbetaalbaar.
- Zorg dat je in maart of december in Guanajuato bent. Het Middeleeuwse Festival is legendarisch. De gehele bevolking komt in Middeleeuwse kledij.
- Mocht je juist in november in Guanajuato zijn, mag jet het Internationale Cervantes Festival niet missen. Dit kunstfestival is vernoemd naar de schrijver van het Spaanstalige Don Quichot verhaal.
- En als ook dit festival aan je neus voorbij is gegaan, breng je een bezoekje aan het museum van Don Quichot. Ook het nabijgelegen mummiemuseum is de moeite waard.
- Bezoek de kerk van La Valenciana en eet daarna in het voormalig huis van de gouverneur met dezelfde naam. Eet de heerlijkste Mexicaanse gerechten in een van de voormalige kamers of buiten op de patio.
