Tips van de redactie: Hoe ga ik plasticvrij op reis in Midden-Amerika?

Plastic. Het woord wekt inmiddels rillingen bij ons op. Steeds vaker zien we op de redactie filmpjes voorbij komen van zwervend afval in de jungle van Nicaragua of van dood koraal voor de kust van Bonaire.

Ook wij zijn zulke taferelen tegengekomen tijdens onze reizen. Als redacteuren van Getaway Travel, de organisatie achter MiddenAmerika.nl, zijn we regelmatig op de meest unieke plekken in Midden-Amerika te vinden. Onder begeleiding van de locals of geheel op eigen houtje duiken we diep het continent in en zien we alle facetten van de landen. Van zeldzame diersoorten en wonderbaarlijke natuurverschijnselen tot bergen van plastic afval en verminkte schildpadden.

Onlangs ontstond er een storm van dergelijke verhalen op de redactie. De één was nog niet klaar met zijn verhaal over de plasticsoep of de ander begon al over een opruimdienst waar ze vrijwilligerswerk voor deed. We besloten onze verhalen op te schrijven en onze tips voor plasticvrij reizen te delen. Zo hopen we met zijn allen iets terug te doen voor de aarde.

Tessa: ‘Ik hoop dat dit schildpadje het redt. Zonder plastic in zijn lichaam.’

Een heerlijke keuken, bountystranden, Mayatempels, ongerepte jungle… Zoveel redenen voor redacteur Tessa Voncken om naar Mexico af te reizen. Vorig jaar bezocht ze deze droombestemming. Ze reisde in drie maanden van de westkust naar de oostkust en werd verliefd op dit veelzijdige land.

Ik stap het vliegtuig uit en de zweetdruppels staan meteen op mijn voorhoofd. Het is het einde van het regenseizoen dus de luchtvochtigheid zorgt voor een heerlijke tropische klamheid. Met mijn vriend kom ik aan in de badplaats Puerto Vallarta, het startpunt van onze reis door Mexico.

De hele Pacifische kust van Mexico staat bekend om zijn hoge golven. Fijne surfplaatsjes zijn het gevolg en we ruilen Puerto Vallarta dan ook snel in voor het relaxte Sayulita.

Sayulita blijkt klein, rustig en enorm kleurrijk te zijn. Het prachtige strand lonkt en vanaf mijn handdoekje kijk ik naar de surfers. In mijn reisgids lees ik dat een van de stranden van Sayulita een broedplaats is voor schildpadden. Schildpadden zien, of nog beter, een nest met pasgeboren schildpadjes zien, staat als dierenliefhebber hoog op mijn bucketlist. Ik begin Sayulita steeds leuker te vinden!

De volgende dag ontbijten we midden op het op plein bij ChocoBanana. Als onze smoothies geserveerd worden vraagt mijn vriend om een rietje. De dame die ons bedient blijkt erg goed Engels te spreken. ‘I’m sorry, we don’t have any straws’ zegt ze, en wijst op de bordjes die binnen hangen. ‘Straw free restaurant’ staat erop, met een afbeelding van een schildpad erbij.

Ik moet meteen aan het filmpje denken dat een tijdje geleden overal op social media werd gedeeld. Een filmpje waarbij een rietje uit de neus van een schildpad wordt verwijderd. Het dier lijdt zichtbaar veel pijn. Hartverscheurend om naar te kijken.

De serveerster vertelt dat de Canadese eigenaresse van ChocoBanana erg begaan is met het milieu en het wildleven van Mexico. Naast dit restaurant heeft ze ook een recycle-project opgezet in Sayulita. ‘Think global, act local’ is haar motto, vertelt de serveerster. Door haar acties en projecten denken de inwoners van Sayulita nu meer na over het gebruik van plastic en ze recyclen hun afval.

Twee dagen later sta ik op het strand met een bakje in mijn handen. Er zit een jonge dwergschildpad in. Hij is zo klein en mooi en spartelt om vrijgelaten te worden. Ik zie hem wat onwennig richting de zee kruipen. Ik hoop dat hij het gaat redden. Zonder plastic in zijn lichaam.

Mijn tip: Weiger plastic rietjes, je hebt ze echt niet nodig. Als je per se je (tropische) drankje met een rietje wil drinken, neem dan een herbruikbaar rietje van rubber of metaal mee.

Marleen: ‘Hopen afval en een tropisch eiland hóren niet samen te gaan.’

Sneller dan hoofdredacteur Marleen de Keyzer misselijk worden op een boot, kan bijna niet. Toch wilde ze per se de oversteek van Panama naar Colombia maken op een catamaran. Waarom zou je een vervuilende vlucht boeken als dat niet nodig is? En bovendien: als er een véél mooiere oversteek mogelijk is. Want San Blas is paradijs. Tenminste, totdat je op een parelwit strand vol kokosnoten opeens een enorme berg met afval aantreft...

‘Willen jullie het eiland op?’ vraagt booteigenaar Daniel terwijl hij de kano losmaakt van de boot. Tien minuten later balanceren we met z’n vieren in een tweepersoons kano. Nog eens tien minuten later voelen we het zachte, witte zand tussen onze tenen kriebelen. Vanaf het eiland lijkt het water nóg blauwer. En het zand nóg witter.

Een vriendin van de schipper neemt ons mee over Cayos Chichime. Paula is zelf een aantal jaren geleden van het vaste land naar de eilanden verhuisd in de hoop op een beter leven, net als velen hier. Maar ze leeft op zee: ze is geen Kuna, de oorspronkelijk bewoners van de eilanden.

Terwijl we over een onwerkelijk wit strand vol verse kokosnoten en kromme palmbomen lopen, vertelt Paula dat de Kuna hun best doen om duurzaam te leven. ‘Zo is duiken hier verboden om het koraal te beschermen.’ Ondertussen staar ik naar een aantal oranje zeesterren die meedeinen op het ritme van het heldere, turkooizen water.

Als we het einde van de kuststrook naderen, lopen we landinwaarts richting een van de Kuna-hutjes. Een vrouw lacht verlegen vanachter haar zelfgemaakte sieraden, een man luiert in zijn stoel. Kinderen rennen giechelend achter elkaar aan. Het rieten huis wordt omgeven door torenhoge palmen vol sappige kokosnoten. Vogels fluiten vrolijk. En op de achtergrond ruist de knalblauwe Caribische Zee, waarop kleurrijke, houten bootjes dobberen. Ik kan maar één ding denken: paradijs!

Maar het moment dat ik het huis voorbij loop, wordt die gedachte net zo hard weer verscheurd. Midden in dat perfecte, tropische plaatje ligt een enorme berg met afval. Plastic verpakkingen, flessen, blikjes en zelfs batterijen verpesten mijn uitzicht. ‘Dit is het hypocriete. De Kuna denken met hun duikgedrag het koraal te beschermen, maar weten niet wat ze met hun afval moeten doen. Ze verbranden het plastic, maar veel wordt alsnog meegenomen door de zee. Of begraven in het zand.’

Paula haalt teleurgesteld haar schouders op. Mijn zusje kijkt vies weg. ‘Gatver zeg, wat zonde,’ zegt iemand anders. Ja gatver, wát zonde! Hier moet nodig wat aan worden gedaan door de gemeente.

Maar niet alleen het land heeft slagen te winnen. Wij kunnen onszelf ook op ons hoofd krabben. Want naast stapels afval van de Kuna, brengt de grote stroom toeristen ook zooi met zich mee. En daar hebben wij wél invloed op.

Mijn tip: Neem zo min mogelijk plastic mee op reis. Stop alles in grote shoppers in plaats van kleine tasjes. En probeer plastic flessen zo veel mogelijk te mijden, koop bijvoorbeeld bier in glas. Breng je tóch plastic? Laat het er dan niet liggen. Neem je rotzooi mee en gooi het weg. Zo houden we in ieder geval als reizigers de bestemming plasticvrij.

Charlotte: ‘Zelfs een roestende auto staat geparkeerd langs de kant van de weg.’

Op jonge leeftijd verliet redacteur Charlotte de Vries ons koude kikkerlandje en emigreerde ze met haar familie naar Curaçao. Ze voelde zich gauw thuis tussen de leguanen, palmbomen en strakblauwe zee. Dat het eiland ook erg vervuild is, merkte ze na bijna twintig jaar niet meer op. Totdat haar vriendin uit Nederland op bezoek kwam.

Voor het eerst in een half jaar zie ik mijn beste vriendin. Ze rent door de aankomsthal van Hato met een grote grijns naar me toe. ‘Dit is veel te lang geleden!’ zegt ze, en ik word geplet door een dikke knuffel.

Ik heb me verheugd op haar komst. Het is de eerste keer dat ik ‘mijn’ eiland met een vriendin uit Nederland kan delen.

‘Waar heb je zin in?’ vraag ik wanneer we in de auto zitten. ‘Wil je eerst naar huis om te slapen of –’

‘Ben je gek! Ik wil een cocktail, zand tussen m’n tenen en zeewater in m’n oren. Nu!’

Ik moet lachen en rijd via een binnendoorweg richting Jan Thiel. Intussen vertel ik haar over m’n werk op de boot naar Klein Curaçao en de school dolfijnen die vorige week een stuk met ons mee zwom.

‘Gatver!’ zegt ze ineens.

‘Wat? Ben je bang voor dolfijnen?’

‘Nee, kijk…’ Ze wijst naar de kant van de weg, maar ik zie niks ongewoons. ‘Al dat afval!’ roept ze uit.

‘Oh dat,’ zeg ik nadat ik beter heb gekeken. De grond naast de weg is bezaaid met plastic tasjes, papier,  sodaflessen, plastic tasjes, papier, sodaflessen; zelfs een roestende auto staat er geparkeerd. Het is een tafereel dat me nauwelijks nog opvalt.

M’n vriendin is er duidelijk door ontsteld. ‘Wat vreselijk.’

‘Tja. Nouja, welkom op Curaçao. Dit is de andere kant van het tropische paradijs.’

Even later stoppen we bij een supermarkt voor wat lekkers. We lopen enthousiast langs de schappen die overladen zijn met producten uit Zuid-Amerika, de Verenigde Staten en Nederland. Boodschappen doen op Curaçao is een feest.

Afrekenen is iets minder. Ik overhandig de kassière een vermogen voor een tiental zakken chips en koekjes. Een andere medewerker pakt onderwijl de boodschappen in. Hij gebruikt voor elke zak chips een nieuw plastic tasje, al passen er makkelijk twee zakken in één.

We lopen met zo’n vijf plastic tasjes naar buiten. Ik wil net iets vertellen over het strand waar we heen gaan, maar m’n vriendin keert zich boos naar me toe. ‘Charlotte, dit ga je toch niet menen.’

‘Hmm?’

‘Die plastic zakjes! Mijn god, neem je nooit een boodschappentas mee?’

Beschaamd kijk ik naar de witte tasjes in m’n hand. ‘Ehm, nee?’

‘Man, je hebt die vuilnisbelt langs de weg toch gezien! Je werkt daar zelf gewoon aan mee,’ en ze begint een lang verhaal over plastic afval, de oceanen die zijn vervuild en hoe we dit moeten tegengaan.

Op het strand krijg ik haar gesust met een cocktail plus zonsondergang. Zelf ben ik nog een beetje in shock. Er is zo weinig bewustzijn voor dit onderwerp op Curaçao. Ik dacht oprecht goed bezig te zijn door mijn plastic tasjes keurig weg te gooien na gebruik, maar er is veel meer nodig om de aarde te redden.

Mijn tip: Lang niet iedereen is op de hoogte van de impact die plastic afval heeft op onze planeet. Ik kan daar over meepraten! Dus deel je kennis met mensen en creëer bewustzijn. Ga een gesprek aan met iemand die een plastic fles in de zee gooit: alle beetjes helpen.

Meer tips? Ga plasticvrij op reis met Better Places!

Toeristen stuiten vaak op hetzelfde probleem: het kraanwater in veel landen in Midden-Amerika is niet drinkbaar. Gemiddeld drinkt een toerist daarom twee plastic waterflessen per dag leeg. Dat komt neer op zo’n veertig flessen tijdens een rondreis van drie weken. En een groot deel van die flessen komt terecht in de natuur of de oceaan.

Om deze enorme vervuiling tegen te gaan, is Better Places een campagne tegen het gebruik van plastic gestart. De reisorganisatie streeft ernaar dat al hun reizigers vanaf 2020 geen plastic flessen meer gebruiken op hun bestemmingen. Daar hebben ze ook jouw hulp bij nodig. Ga jij de uitdaging aan? Bekijk het filmpje hieronder en lees alle tips van Better Places voor een plasticvrije rondreis door Midden-Amerika!

Hebben we je klaargestoomd voor een rondreis door Midden-Amerika? Bekijk de leukste reisaanbiedingen voor Mexico, Curaçao en Panama!